Agora İskenderiyeli Hypatia'yı Sunar - Bir kadın filozof..

Alejandro Amenabar 1972 doğumlu Şili'li ve aslında pek çoğumuzun filmlerini bayılarak izlediğimiz ama adını bir türlü hatırlayamadığınız bir yönetmen. Nicole Kidman'lı muhteşem gerilim filmi "The Others" ve ötanaziyi tartıştığı filmi "İçimdeki Deniz" desem eminim o yönetmen mi! diyeceksiniz.

                    

Haftasonu izlediğim 2009 yapımı filmi Agora sayesinde çok taze birbilgi edindim.

Acaba hangimiz Roma felsefe tarihinde oldukça önemli bir yeri olan İskenderiyeli Hypatia'yı ömrümüzde bir kere olsun duyduk? Malum lise sıralarından itibaren bir şekilde felsefe tarihini ya kendi isteğimizle ya da zorla okuyoruz. Şahsen bir kere bile benim karşıma çıkmadı. Zaten ilginçtir tüm felsefe tarihinde hiçbir kadın ismi karşıma çıkmadı??

Evet filmin konusu Hypatia'nın tam bir biyografisi olmasa da o dönemde yaşamış Hypatia'nın çevresinde şekilleniyor. Böylelikle bizler de tarihte böyle bir kadının yaşamış olduğunu beyaz perdeden öğrenmiş oluyoruz.

Hypatia wikipedia'da şöyle yer alıyor:

"İskenderiyeli Hypatia (Yunanca: Υπατία; 370–415), o zamanların üniversitesi kabul edilen İskenderiye'deki Museion'da felsefe, matematik ve astronomi dersleri vermiştir. Platon ve Aristoteles'in tanıtılmasında dersleri etkili olmuştur. Tam olarak onun felsefesi bilinmemekle birlikte, daha az metafizik içerikli bir Yeni-platonculuk olduğu varsayılmaktadır. Hypatia M.S. 415’te dönemin ilk Hıristiyanları tarafından fikirlerinden dolayı ölüme mahkum edilmiştir. Hristiyanların şiddetine karşı felsefeyle cevap verip  onlar saldırdıkça daha çok felsefeye sarılmış ve felsefeyi kendi savunma aracı yapmıştır.Kurallara uymayan bu kadın taşlarla linç edilerek öldürülmüştür. İnançsız bir kadın filozof olarak tanınmıştır. Zamanının iktidar ilişkilerinde ve politikada yeri olduğu sanılmaktadır ve etkili bir kişi olması nedeniyle bazı entrikaların kurbanı olduğu düşünülmektedir.  Hypatia çağının yegane bilim kadını olarak bilinir. Zeki ve güzel bir kadın olarak zamanındaki erkek dünyasında etkili olmuştur. Aritmetik alanında 13 ciltlik bir yapıtı sözkonusudur. Bununla birlikte ne felsefe ne de bilim tarihinde adı belirgin bir şekilde geçmemektedir. "

İnsan ister istemez merak ediyor. Erkek egemen kültürlerin biçimlendidiği tarih acaba başka hangi kadınların isimlerini silmiştir sayfalardan? Ya da acaba kaç tane filozof kadın cadı olduğu düşünülerek taşlanarak veya yakılarak öldürülmüştür??? Çok yazık..